Grójec, Powiat Grójecki - portal Grojec24.net
Autoryzowany punkt sprzedaży Bruk-bet Bruk Designer Olszany

Budki Petrykowskie – nierozliczona komunistyczna zbrodnia na mieszkańcach Grójca

28 stycznia 2015; 10:26

Grojec24.net

3 komentarze

Po tzw. wyzwoleniu Polski w 1945 r. przez Armię Czerwoną władze bezpieczeństwa kierowane przez NKWD (oficer tej sowieckiej formacji nadzorował pracą UB w każdej gminie) rozpoczęły mordowanie przeciwników politycznych. Podobnie było w Grójcu.

News will be here

1 grudnia 1945 r. w Budkach Petrykowskich zamordowano działaczy Polskiego Stronnictwa Ludowego (PSL) Zbigniewa Tadeusza Hanke sędziego Sądu Grodzkiego w Grójcu i delegata Rządu na Kraj, przewidywanego przez rząd RP w Londynie na wojewodę warszawskiego, Bolesława Łukowskiego, kierownika Spółdzielni Rolniczo-Handlowej „Rolnik” i Tadeusza Liskiewicza, żołnierza AK i nauczyciela grójeckiego liceum. Czwarty z aresztowanych, rolnik z Kolonii Krobów,  Józef Sikorski, przeżył. Kiedy usłyszał strzał, upadł, a później wygrzebał się z płytkiego grobu. To dzięki niemu prawda o zbrodni wyszła na jaw – zawiadomił władze PSL i złożył zeznanie przed sądem.

Zatrzymania i mordu dokonała grupa funkcjonariuszy UB dowodzonych przez Władysława Rypińskiego „Rypy”. Pomagał im Wacław Zawadzki, UB-ek z Grójca, który pełnił rolę przewodnika. Zbrodniarze działali na polecenie władz PPR, zamordowali na Mazowszu ponad 100 działaczy PSL, PPS i członków podziemia niepodległościowego.

Bestialska zbrodnia odbiła się szerokim echem nie tylko w kraju. Tak pisał o niej Arthur Bliss Lane, ambasador USA w Polsce, w latach 1945-1947:

„O wzroście napięcia politycznego w kraju zaświadczyć miały wypadki, których miejscem stał się 1 grudnia 1945 roku Grójec. Miejscowe więzienie zostało zaatakowane przez ludność, usiłującą odbić więźniów politycznych. Próba się nie powiodła, po czym UB aresztowało czterech wybitnych obywateli miasteczka, z których żaden nie był zamieszany w tę sprawę. Dwóch z nich należało do PSL. Całą czwórkę wywieziono do lasu, kilkanaście kilometrów na południe od Grójca, rozebrano i zastrzelono. Jeden z członków PSL, po doświadczeniach z metodami Gestapo, upadł w momencie oddawania strzałów, udając martwego. Kiedy oficerowie tajnej policji odjechali, wydostał się z płytkiego grobu, w którym go zasypano, a następnie dotarł do siedziby swej partii w Grójcu. Partia zażądała ukarania winnych tego zamachu. Rząd odmówił. W prasie nie ukazała się żadna wzmianka o tym wydarzeniu, chociaż głośno o nim było w całym kraju”. A. Bliss Lane, Widziałem Polskę zdradzoną, Fronda, Warszawa 2008, s. 255-256.

Sprawą interesował się również brytyjski ambasador Victor Cavendish-Bentick, 17 grudnia 1945 r. pisał w poufnym raporcie do swojego rządu: „Ostatnio zainteresowałem się wydarzeniem w Grójcu, gdzie władze bezpieczeństwa są szczególnie bezwzględne. Pod koniec listopada ludność, nie mogąc już znieść ustawicznego ucisku, gwałtów i korupcji, zaatakowała siedzibę UB i zabiła kilku ważniejszych funkcjonariuszy.”

Obecnie okazało się, że bez istotnego powodu 1 grudnia władze bezpieczeństwa aresztowały Bolesława Łukowskiego, dyrektora Powiatowej Spółdzielni Rolniczej, Zbigniewa Hanke, kierownika Sądu Grodzkiego, Tadeusza Liszkiewicza, profesora gimnazjalnego oraz jednego chłopa nazwiskiem Sikorski. Wywieziono ich za miasto i bez sądu zastrzelono.

Zbrodnia została zdemaskowana przypadkowo. Chłop był tylko ranny, wydostał się spod trupów i przy pomocy przyjaciół dotarł do Warszawy, gdzie zawiadomił władze PSL o zatajonej egzekucji UB”. T. Żenczykowski, Dramatyczny rok 1945, LTW, Łomianki 2005, s. 246-247. 

Pogrzeb ofiar stał się manifestacją wobec narzuconego na sowieckich czołgach i bagnetach terroru. Trumny z ciałami ofiar w milczeniu niesiono przez miasto. Chociaż nikt o tym nie mówił, wszyscy mieli świadomość, że za zbrodnie opowiadają komuniści. Sprawcy zbrodni nigdy nie zostali ukarani, z powodzeniem kontynuowali kariery w UB/SB i MO.

Śledztwo przeprowadzone zaraz po zbrodni nie przyniosło rezultatów, bo przecież nie taki był jego cel. W 1957 r. wniosek do grójeckiej prokuratury o wyjaśnienie sprawy złożyła Halina Hanke, żona sędziego Hanke. Jednak już w następnym roku Sąd Najwyższy umorzył sprawę. Podobnie było w 1990 r., grójecka prokuratura umorzyła śledztwo, uznając je za zamknięte.

Tomasz Plaskota

Tekst ukazał się w miesięczniku ziemi grójeckiej "Nasze Czasy".


Bolesław Łukowski ur. 19 lipca 1892 r. w miejscowości Długawieś, powiat turecki, gdzie jego ojciec był administratorem majątku ziemskiego. Po ukończeniu w 1912 r. gimnazjum im. B. Chrobrego w Piotrkowie Trybunalskim rozpoczął studia na SGGW w Warszawie, które przerwał wybuch I wojny światowej. W latach 1918-1919 pracował jako kontroler w Wydziale Aprowizacji Warszawskiej Dyrekcji Lasów Państwowych. Od stycznia 1920 r. był głównym księgowym w Syndykacie Rolniczym Warszawskim w Grójcu, a potem zastępcą dyrektora i przez 25 lat jego dyrektorem.

Działał w Polskiej Macierzy Szkolnej, był prezesem Towarzystwa Gimnastycznego Sokół w Grójcu, współzałożycielem Chrześcijańskiej Kasy bezprocentowej, która pomagała kupcom katolickim, członkiem powiatowych władz Stronnictwa Narodowego, a w czasie II wojny światowej prezesem SN w powiecie grójeckim oraz zastępcą powiatowego Delegata Rządu na Kraj. W połowie 1941 r. został członkiem Komisji Gospodarczej Komendy Obwodu AK Grójec „Głuszec”. Po wojnie, ze względu na to, że władze komunistyczne nie zezwoliły na legalną działalność SN, Łukowski działał w Polskim Stronnictwie Ludowym, największej legalnej opozycyjnej partii politycznej. Pełnił funkcję kierownika Spółdzielni Rolniczo-Handlowej „Rolnik”, gdzie zatrudniał żołnierzy podziemia niepodległościowego i wysiedleńcom z Kresów Wschodnich. TP

TAGI:

Komentarze (3):

Wolly ; 2 lutego 2015, 18:11

Więcej takich artykułów !

DanielN; 3 lutego 2015, 16:01

Kolejny tzw. mądrala o tzw wyzwoleniu pisze.

do Daniel N; 22 kwietnia 2015, 10:55

polecam przeczytać tekst ze zrozumieniem :) tak, piszę o tzw. wyzwoleniu

Napisz komentarz:

Twój nick:

Treść komentarza:

Publikowane komentarze są prywatnymi opiniami użytkowników portalu. Redakcja portalu Grojec24.net nie ponosi odpowiedzialności za ich treść. Każdego użytkownika obowiązują zasady komentarzy.

 

Najnowsze artykuły

Wybory na burmistrza Grójca 2024. Na pytania odpowiada Dariusz Gwiazda Na pytania redakcji Grojec24.net i mieszkańców Grójca w...
Kierowca BMW trafił do aresztu. Spowodował wypadek mając 1,7 promila 35-letni mieszkaniec powiatu grójeckiego, który w minioną...
Zwiększ swoje zyski dzięki wskaźnikowi MRR W zmieniającym się świecie biznesu, gdzie przewidywalność i...
Wybory na burmistrza Grójca 2024. Na pytania odpowiada Karol Biedrzycki Na pytania Redakcji Grojec24.net i mieszkańców Grójca w...
Pijany wypadł z drogi i uderzył w drzewo, zatrzymał go policjant po służbie 42-latka, który nietrzeźwy spowodował kolizję pod Nowym...

Najnowsze ogłoszenia

Firmy z Grójca i okolic

OSK MANEWR PATRYK TOMASZ KUJAWA Dlaczego My? Odpowiedź jest prosta i zawarta w tym krótkim opisie.

2013-2023 © Grojec24.net - informacyjny portal mieszkańców Grójca i Powiatu Grójeckiego.

Wydawcą portalu jest AaaMedia.pl.