Grójec, Powiat Grójecki - portal Grojec24.net
Autoryzowany punkt sprzedaży Bruk-bet Bruk Designer Olszany

Józef Orzechowski i ks. Marceli Nowakowski - posłowie z Grójecczyzny w pierwszym Sejmie niepodległej Polski

28 lutego 2019; 10:11

1 komentarz

Naczelnik Państwa Józef Piłsudski otwiera pierwsze posiedzenie Sejmu Ustawodawczego (fot. Wikipedia) Naczelnik Państwa Józef Piłsudski otwiera pierwsze posiedzenie Sejmu Ustawodawczego (fot. Wikipedia)

Niedawno minęła setna rocznica pierwszego posiedzenia Sejmu w niepodległej Polsce. Zasiadali w nim przedstawiciele Grójecczyzny. M.in. z list Narodowej Demokracji wybrano Józefa Orzechowskiego z Goszczyna i ks. Marcelego Nowakowskiego pochodzącego z Przybyszewa.

News will be here

Wybory do Sejmu Ustawodawczego, pierwszego odzyskaniu przez Polskę  suwerenności odbyły się 26 stycznia 1919 r. Głosowanie odbyło się na terenach dawnego Królestwa Polskiego i Galicji Zachodniej. Frekwencja była bardzo wysoka, w niektórych miejscach, np. w Opocznie przekroczyła 91 proc. W głosowaniu mogły wziąć Polki. W wielu państwach zachodnich prawo wyborcze dla kobiet wprowadzono znacznie później.

Największym poparciem w wyborach do Sejmu Ustawodawczego  w 1919 r. na terenie Grójeczczyzny cieszył się Obóz Narodowy. Na endecję głosowało aż  68,4% wyborców. Józef Orzechowski z Goszczyna został posłem z listy numer 1, ze Związku Ludowo-Narodowego. W Sejmie klubowi przewodniczył ten, który przywrócił Polsce Śląsk, Wojciech Korfanty.

Józef Orzechowski, poseł z Goszczyna

Józef Orzechowski urodził się 19 marca 1885 r. w Goszczynie jako syn Maksymiliana i Heleny z Kaczmarskich. Był rolnikiem, aktywnie angażował się w lokalne życie społeczne, był członkiem Rady Gminy, Rady Szkolnej. Należał do Ochotniczej Straży Pożarnej, był też pierwszym prezesem Kasy Spółdzielczej im. Stefczyka. W Sejmie uczestniczył w komisji aprowizacyjnej i prawniczej. Zabierał głos na posiedzeniach Sejmu, po czym ślady zostały w protokołach z obrad. Po aresztowaniu przez Niemców wójta Goszczyna, Stanisława Wrzoska, od kwietnia 1944 r. do stycznia 1945 r. pełnił funkcję wójta. 15 stycznia 1945 r. aresztowany przez funkcjonariuszy UB i NKWD. Został osadzony w obozie w Przełęku koło Ryk, a następnie wraz z sześcioma innymi mieszkańcami gminy Goszczyn (Stanisławem Wrzoskiem, Janem Kwapiszem, Józefem Paciorkowskim, Stanisławem Podsiadłym, Władysławem Saarem i jego synem Dariuszem) został wywieziony do sowieckiego obozu koncentracyjnego na Ural. Tam spotkał stryjecznego brata pochodzącego z Mogielnicy, znanego warszawskiego lekarza i działacza endecji Konrada Orzechowskiego, któremu uratował życie.

W grudniu 1948 r. wrócił do Polski. Skalę wycieńczenia nieludzkimi warunkami komunistycznego gułagu niech odda fakt, że przez dwa lata jego masa ciała spadła ze 137 do ponad 50 kilogramów. Po powrocie był szykanowany przez władze komunistyczne, odsunął się od pracy społecznej i poświęcił pracy w gospodarstwie. Zmarł 29 marca 1970 r. w Goszczynie, spoczywa na miejscowym cmentarzu.

Twórca Polskiego Czerwonego Krzyża z Przybyszewa

Z Przybyszewa pochodził znany poseł narodowiec, ks. Marceli Nowakowski, spowiednik Romana Dmowskiego, jeden z najlepszych mówców II Rzeczypospolitej i współzałożyciel Polskiego Czerwonego Krzyża.

Urodził się 20 września 1881 r. w Przybyszewie. Studiował filozofie na rzymskim Uniwersytecie Gregoriańskim, historię w Monachium i teologię w Innsbrucku, gdzie w 1909 r. uzyskał tytuł doktora. W 1909 r. przyjął też święcenia kapłańskie. Pracę duszpasterską rozpoczął w parafii w Zdunach koło Łowicza, później trafił do Wiskitek niedaleko Żyrardowa, a w 1911 r. został przeniesiony do Warszawy, gdzie wypełniał kapłańskie obowiązki najpierw w parafii Wszystkich Świętych, następnie w parafii Świętego Krzyża, a wreszcie trafił do parafii Najświętszego Zbawiciela, gdzie w 1926 r. został proboszczem i pełnił tę funkcje do śmierci.

Zrobił wiele dla swojej parafii, m.in. przy ul. Mokotowskiej wybudował Dom Katolicki z salą teatralną. Władze duchowne dostrzegając jego wiedzę i nieprzeciętne umiejętności starały się go wykorzystać nie tylko na polu duszpasterskim, w latach 1910-1926 był wykładowcą historii filozofii i historii Kościoła w seminarium warszawskim, był autorem haseł m.in. do „Podręcznej Encyklopedii Kościelnej”, publikował kazania, prowadził rekolekcje. W 1925 r. mianowany prałatem papieskim. W latach 1917-1923 pełnił funkcję cenzora książek religijnych warszawskiej kurii metropolitarnej, w latach 1924-1932 piastował stanowisko sędziego synodalnego.

Po wybuchu I wojny światowej współorganizował Towarzystwa Opieki nad Jeńcami oraz Polski Czerwony Krzyż. W 1916 r. został sekretarzem Rady Nadzorczej Polskiej Macierzy Szkolnej. Podczas wojny polsko-bolszewickiej był kapelanem 5 pułku ułanów. W odrodzonej Polsce przez 11 lat (1919-1930) był posłem na Sejm z list Związku Ludowo-Narodowego i Stronnictwa Narodowego. Zasiadał w sejmowej komisji wojskowej, gdzie pełnił funkcje sekretarza oraz w komisji opracowującej konkordat ze Stolicą Apostolską. Publikował w „Wiadomościach Archidiecezji Warszawskiej”, „Gazecie Warszawskiej” i „Warszawskim Dzienniku Narodowym”. Nie zapomniał o rodzinnym Przybyszewie, z miejscowym proboszczem, ks. dr Stanisławem Wilkoszewskim założyli w 1922 r. Żeńską Szkołę Ogrodniczo-Rolniczą, która cieszyła się dużym uznaniem w kraju, czego dowodem były liczne nagrody na lokalnych i ogólnopolskich wystawach rolnych.

Był jednym z najlepszych mówców II Rzeczypospolitej, posługiwał się niezwykle piękną polszczyzną, mistrzowsko budził uczucia w słuchaczach. Aleksander Zelwerowicz, rektor Szkoły Dramatycznej w Warszawie, polecał swoim studentom wzorowanie się na talencie oratorskim prałata. Do najbardziej znanych wystąpień ks. Nowakowskiego należy mowa wygłoszona w rocznice uchwalenia Konstytucji 3 Maja w 1916 r. w Katedrze św. Jana w Warszawie oraz kazanie wygłoszone podczas pogrzebu Romana Dmowskiego

Już na początku października 1939 r. ksiądz Nowakowski został aresztowany i poddany ciężkim przesłuchaniom. Po wypuszczeniu na wolność wrócił do pracy duszpasterskiej, zajął się odbudowywaniem kościoła na warszawskim Placu Zbawiciela. Po raz kolejny aresztowany w grudniu 1939 r. pod zarzutem działalności antyniemieckiej prowadzonej w kościele oraz ułatwienia wyjazdu zagranicę Helenie Sikorskiej, żonie generała Władysława Sikorskiego. Przebywał w warszawskich więzieniach, przy ul. Daniłłowiczowskiej, w al. Szucha i na Rakowieckiej. Dostał propozycję zwolnienia, jednak cena była dla niego zbyt wysoka, a polegała na rezygnacji z działalności patriotycznej, na co się nie zgodził. Skazany na śmierć przez Niemców 16 lutego 1940 r., dwa dni później rozstrzelany w ogrodzie sejmowym. Nie udało się odnaleźć jego ciała. Druga wersja mówi, że został rozstrzelany w Palmirach. Został upamiętniony symbolicznym grobem na stołecznych Powązkach i tablicą w kościele Najświętszego Zbawiciela, któremu poświęcił większość kapłańskiego życia.

Tomasz Plaskota

TAGI:

Komentarze (1):

Aga; 16 czerwca 2021, 22:49

Piękna historia, wspaniali ludzie, obywatele, patrioci. Jaka szkoda, że tak mało się mówi, pisze o lokalnej historii, a jest taka piękna. Szkoda, że dziś coraz mniej takich ludzi...

Napisz komentarz:

Twój nick:

Treść komentarza:

Publikowane komentarze są prywatnymi opiniami użytkowników portalu. Redakcja portalu Grojec24.net nie ponosi odpowiedzialności za ich treść. Każdego użytkownika obowiązują zasady komentarzy.

 

Najnowsze artykuły

Wybory na burmistrza Grójca 2024. Na pytania odpowiada Monika Kozłowska Na pytania redakcji Grojec24.net i mieszkańców Grójca w...
Idź na wybory! Zrób krok ku lepszej przyszłości Wybory samorządowe już 7 kwietnia. Tego dnia wybierzemy...
Akcja łowców pedofili pod Grójcem! Miał nakłaniać do seksu 13-latkę Pierwsza w Polsce grupa Łowców Pedofili Elusive Child...
Wybory na burmistrza Grójca 2024. Na pytania odpowiada Dariusz Gwiazda Na pytania redakcji Grojec24.net i mieszkańców Grójca w...
Kierowca BMW trafił do aresztu. Spowodował wypadek mając 1,7 promila 35-letni mieszkaniec powiatu grójeckiego, który w minioną...

Najnowsze ogłoszenia

Firmy z Grójca i okolic

OSK MANEWR PATRYK TOMASZ KUJAWA Dlaczego My? Odpowiedź jest prosta i zawarta w tym krótkim opisie.

2013-2023 © Grojec24.net - informacyjny portal mieszkańców Grójca i Powiatu Grójeckiego.

Wydawcą portalu jest AaaMedia.pl.