Narodowe Siły Zbrojne na Ziemi Grójeckiej

Stefan Głogowski „Józef”, ks. Bolesław Stefański „Czarny”, „Stefan”, Ryszard Pietras „Cygan”, Zbigniew Maliszewski „Rwal”, Wiesław Cabanowski „Ciemny” to kilka nazwisk tych, którzy są zwani dziś Żołnierzami Wyklętymi. Ale było ich znacznie, znacznie więcej. Wielu nazwisk z tych ludzi nie znamy. Być może nie poznamy ich nigdy. Ale warto szukać i przywracać ich pamięci.

Szukając śladów żołnierzy drugiej konspiracji Ziemi Grójeckiej trafiłem na ciekawą historię. Z akt Urzędu Bezpieczeństwa przechowywanych w IPN wynika, że komendant posterunku Milicji Obywatelskiej w Goszczynie, Józef Stępniewski (ur. 1904) z Długowoli podczas pełnienia funkcji milicjanta był jednocześnie żołnierzem Narodowych Sił Zbrojnych (NSZ). Według odnalezionego przeze mnie dokumentu Stępniewski należał do oddziału NSZ działającego na terenie powiatu grójeckiego, którym dowodził Dąbrowski, ps. „Znicz”. Stępniewski został aresztowany 4 grudnia 1946 r. Podczas przeszukania znaleziono u niego broń, rosyjski i francuski karabin (niestety nie podano marki) oraz rosyjski pistolet nagan. Wojskowy Sąd Rejonowy w Warszawie, skorzystał z amnestii ogłoszonej w 1947 r. i zwolnił go od kary pozbawienia wolności. W dokumencie jest też informacja, że Stępniewski w czasie okupacji niemieckiej należał do Armii Krajowej. Na razie tylko tyle szczegółów, tyle okruchów tej historii, ale być może uda mi się odnaleźć więcej jej szczegółów i kontynuować temat.

Żołnierzem NSZ w czasie wojny i po niej miał być według akt UB Władysław Sypuła ps. „Wilk” z Długowoli. „Po wyzwoleniu nadal działał w NSZ i był członkiem bandy. Posiadał broń palną i wraz z innymi członkami brał udział w napadach. Bliższych danych o jego działalności w materiałach brak. Za działalność po wyzwoleniu został aresztowany” – można przeczytać w kwestionariuszu osobowym przygotowanym przez Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych w Warszawie z marca 1988 r. Z przytoczonego zapisu wynika, że pod koniec lat osiemdziesiątych bezpieka posługiwała się komunistyczną nowomową. „Bandami” w propagandzie PRL określano oddziały powojennego podziemia, „napadami” akcje ekspriopriacyjne, które służyły zdobywaniu pieniędzy na broń i zapomogi dla żołnierzy.

Żołnierzem oddziału NSZ Antoniego Sobola „Dołęgi” był Bogusław Siek ps. „Siek” (ur. 25.10.1905 r. w Strupiechowie, s. Jana i Marianny) mieszkaniec Piekart. W czasie wojny żołnierz AK. Według „kwestionariusza osobowego na członka bandy terrorystyczno-rabunkowej nielegalnej organizacji” sporządzonego przez WUSW do oddziału NSZ dołączył w sierpniu 1946 r. i posługiwał się bronią automatyczną MP-i. Uczestniczył w akcji na sklep spółdzielczy w Przybyszewie przeprowadzonej przez oddział w sierpniu 1946 r. 11 marca 1947 r. ujawnił się w Powiatowym Urzędzie Bezpieczeństwa w Grójcu.

Tomasz Plaskota