Odwiedzając grójecki cmentarz warto zwrócić uwagę na grób Wacława Kostka Biernackiego (1884-1957), jednego z najwierniejszych ludzi Józefa Piłsudskiego, przedwojennego wojewody nowogródzkiego i poleskiego, komendanta więzienia w Brześciu. Jego niezwykła biografia mogłaby stanowić scenariusz interesującego filmu.
I obok naturalnego wstrętu do śmierci, uczuwam jasną radość, że odchodzę i że nigdy już nie będzie mnie dręczyć nieznośny widok cierpień żyjących istot – Wacław Kostek-Biernacki, „Diabeł zwycięzca”.
Już jako dwunastolatek W. Biernacki zaangażował się w działalność polityczną, podczas uroczystości ku czci cara Mikołaja II rozdawał w lubelskiej katedrze nawołujące do bojkotu uroczystości i walki z caratem. Akcja nie przyniosła większego skutku, ale chłopak został poddany przesłuchaniom i przez kilka tygodni siedział w areszcie. Przed wywózką na Syberię uchronił go młody wiek. Szykany nie przyniosły rezultatu, Wacław kontynuował nielegalną działalność polityczną. Organizował antycarskie akcje, przemycał do zaboru rosyjskiego konspiracyjną prasę. W 1905 r. poznał Józefa Piłsudskiego, to spotkanie wpłynęło na całe dalsze życie Biernackiego, otrzymał pseudonim „Kostek” i stał się jednym z najbardziej oddanych Piłsudskiemu ludzi, dlatego powierzono mu dowództwo legionowej żandarmerii w 1914 r. Wcześniej, w 1909 r., zagrożony aresztowaniem przez władze carskie, uciekł do Francji, gdzie zaciągnął się do Legii Cudzoziemskiej. Po kilku miesiącach jednak zdezerterował i wrócił do Polski, zamieszkał na terenie zaboru austriackiego.
W. Kostek Biernacki pełnił w latach trzydziestych funkcję wojewody nowogródzkiego i poleskiego. Nadal cieszył się ogromnym zaufaniem J. Piłsudskiego, który po przewrocie majowym 1926 r. dokonanym przeciwko legalnej władzy państwowej przejął rządy w Polsce. Dowodem tego było powierzenie Biernackiemu funkcji komendanta więzienia w twierdzy Brześć. W twierdzy Brześć więziono posłów z różnych partii, przeciwników nowej władzy, m.in. lidera PSL, Wincentego Witosa czy działacza PPS, Henryka Liebermana. Wobec więźniów stosowano różne represje, m.in. bicie. Niesłusznie przypisuje się Biernackiemu pełnienie roli komendanta obozu w Berezie Kartuskiej, gdzie przetrzymywano przeciwników politycznych, głównie narodowców. Nadzorował obóz z racji pełnienia funkcji wojewody poleskiego. Jednak Brześć i Bereza to bardzo haniebne karty w naszej historii.
We wrześniu 1939 r. przedostał się do Rumunii, gdzie przebywał do 1945 r. Po wkroczeniu wojsk sowieckich, aresztowany i przywieziony do Polski i osadzony w więzieniu na Rakowieckiej w Warszawie. Przeszedł ciężkie śledztwo, był wrakiem człowieka, nie był w stanie sam jeść, ani wychodzić na spacer. Jednym z więźniów, który mu pomagał był narodowiec, przed wojną więziony w Berezie Kartuskiej. „Kostek” został oskarżony przez komunistyczny sąd o faszyzację kraju i odpowiedzialność za klęskę we wrześniu 1939 r. Skazano go na śmierć, jednak wyrok zamieniono na dziesięć lat więzienia. Został zwolniony z więzienia w 1955 r., podobno wynoszono go na noszach. Zmarł w wieku 73 lat, 25 maja 1957 r. w Warszawie, został pochowany w grobie rodzinnym na cmentarzu w Grójcu.
Ten krótki tekst nie wyczerpuje całego bogatego i barwnego życiorysu W. Biernackiego, wskazuje tylko na kilka istotnych zdarzeń z jego życia. W historii zapisał się jako służbista i fanatyczny wykonawca rozkazów J. Piłsudskiego, ale to stwierdzenie nie oddaje całej, bogatej osobowości „Kostka”. Całkowicie pomijana jest jego twórczość literacka, wysoko oceniana np. przez prof. Andrzeja Nowaka, który napisał: „Rozbuchaniem wyobraźni i umiejętnością budowania gęstej atmosfery przypominająca Gogolowskiego „Wija” czy „Wieczory na futorze koło Dikańki”. Mistrzostwo stylizacji „Strasznego gościa" ma innego jeszcze patrona i wzór: „Pamiątki Soplicy” Henryka Rzewuskiego, które utrwaliły w naszej literaturze język i mentalność XVIII-wiecznej szlachty”. Jego książki trudno znaleźć w bibliotekach, zostały wycofane przez władze PRL w 1951 r.
Więcej o Kostku-Biernackim możecie zobaczyć tutaj:
http://vod.tvp.pl/dokumenty/historia/errata-do-biografii/wideo/waclaw-kostek-biernacki/4285255
Tomasz Plaskota