Jak zdiagnozować i leczyć niepłodność przy PCOS?

Czym objawia się PCOS?

PCOS (zespół policystycznych jajników) to zaburzenie na tle endokrynologicznym, które występuje u około 5-10% kobiet w wieku rozrodczym i może wywołać zaburzenia cyklu owulacyjnego. Zaburzenie uniemożliwia prawidłowe dojrzewanie komórki jajowej w pęcherzyku Graafa produkowanym przez jajnik. W przebiegu PCOS często nie dochodzi do owulacji, a w organizmie kobiety zwiększa się liczba męskich hormonów płciowych (androgenów). Schorzeniu mogą towarzyszyć również zmiany ogólnoustrojowe, m.in. otyłość lub insulinooporność.

Wyróżnia się wiele objawów zespołu policystycznych jajników. Do najczęściej występujących przypadłości należą m.in.: nieregularny cykl menstruacyjny, brak miesiączki, nadmierne owłosienie ciała i zmiany trądzikowe. Do rzadziej występujących objawów klinicznych PCOS zalicza się m.in.: zmianę wyglądu sylwetki, nadmierne tycie, skłonność cery do przetłuszczania się, nadciśnienie, większy poziom glukozy we krwi, ogólne złe samopoczucie. Nie zawsze jednak wymienione objawy świadczą o obecności PCOS, a mogą stanowić czynnik odpowiadający za wystąpienie innych nieprawidłowości w organizmie.

Przyczyny PCOS

Dotychczas nie rozpoznano dokładnych przyczyn zespołu policystycznych jajników. Za predyspozycje do wystąpienia zaburzeń często uznaje się czynniki genetyczne oraz hormonalne. Do innych przyczyn PCOS można zakwalifikować również m.in. nieprawidłowy styl życia, dietę oraz tryb życia wynikający ze statusu społeczno-ekonomicznego. Genetyczne obciążenie PCOS nie zostało jednoznacznie potwierdzone.

Diagnoza PCOS

Do kryteriów rozpoznania PCOS zalicza się: zaburzenia cyklu miesiączkowego, w tym brak miesiączek (związany z brakiem jajeczkowania), biochemiczne lub kliniczne cechy wskazujące na nadmiar androgenów w organizmie kobiety, charakterystyczny obraz jajników podczas badania obrazowego (jajniki są powiększone, a na ich powierzchni widoczne są pęcherzyki z niedojrzałymi komórkami jajowymi w postaci torbieli). Nie zawsze obecność zaburzeń wpływa na zmniejszenie rezerwy jajnikowej, czyli potencjału rozrodczego kobiety. Rezerwa jajnikowa dostarcza informacji na temat liczby niedojrzałych komórek jajowych w jajniku (które będą zdolne do przekształcenia się w dojrzałe komórki). Pomaga również określić szansę na zajście w ciążę oraz powodzenie leczenia z wykorzystaniem stymulacji owulacji przy użyciu terapii hormonalnej.

W celu poznania potencjału rozrodczego i rozpoznania niepłodności wykonuje się badania hormonów AMH i FSH oraz AFC - ocenę pęcherzyków antranlnych podczas badania USG, które pozwalają ocenić rezerwę jajnikową oraz jej wpływ na powodzenie zajścia w ciążę.

Leczenie niepłodności w PCOS

Sposób leczenia, który zwiększa szansę zapłodnienia przy występującym PCOS zależy m.in. od stopnia zaawansowania zaburzeń. Przy niedużych zmianach na tle endokrynologicznym wystarczająca może okazać się terapia przy użyciu środków farmakologicznych, takich jak cytrynian klomifenu czy letrozol. Proces leczenia wspiera także zmiana nawyków żywieniowych, stylu życia oraz włączenie regularnej aktywności fizycznej. U kobiet, których organizm jest odporny na farmakologiczną stymulację owulacji, zaleca się zapłodnienie pozaustrojowe (in vitro). W niektórych przypadkach można rozważyć zabieg chirurgiczny tzw. laparaskopową skaryfikację jajników. Przy użyciu specjalistycznej elektrody (igły) wyposażonej w mikronarzędzia chirurgiczne „wypala się” nieliczne otwory na powierzchni jajników. Szanse na powrót jajeczkowania dla tej metody wynoszą 50%.

Leczeniem zespołu policystycznych jajników zajmują się lekarze z kliniki Gameta. To nowoczesna klinika leczenia niepłodności w Warszawie, w której można uzyskać wielokierunkowe wsparcie w leczeniu niepłodności oraz zaburzeń narządów rodnych. Lekarze z kliniki specjalizują się również w wykonaniu zabiegu zapłodnienia pozaustrojowego metodą in vitro, inseminacji domacicznej, biopsji jąder.