Jan Andrzej Jagmin Sadowski - waleczny generał z Grójca

Ta książka ukazała się dość dawno temu. Warto jednak zwrócić na nią uwagę, opowiada o generale z Grójca, Janie Andrzeju Jagminie Sadowskim, jednego z dowódców wojny obronnej 1939 r.

Jan Andrzej Sadowski urodził się 24 kwietnia 1895 r. w Grójcu, był synem Andrzeja Sadowskiego, i Kamili z domu Ladachowskiej. Wychowywał się w Tomaszowie Mazowieckim, gdzie zaczął działać w tajnych strukturach harcerskich. Na Politechnice Lwowskiej związał się z konspiracją niepodległościową, działał m.in. w PPS Frakcji Rewolucyjnej. Wtedy przyjął pseudonimu Jagmin, który później stał się częścią jego nazwiska. W czasie I wojny światowej jako ochotnik walczył w 1 Pułku Piechoty Legionów, później w szeregach I Brygady Legionów. Brał udział w walkach pod Anielinem i Laskami, Łowczówkiem, Konarami, Józefowem i w krwawej bitwie pod Kostiuchnówką.

W II Rzeczypospolitej kontynuował karierę wojskową, uzupełniał wiedzę m.in. na studiach w  Wyższej Szkoły Wojennej w Paryżu. W lipcu 1936 r. został dowódcą 23 Dywizji Piechoty w Katowicach, w marcu 1939 r. awansowano go na stopień generała brygady. Podczas kampanii wrześniowej dowodził Grupą Operacyjną „Śląsk” która wchodziła w skład Armii Kraków. Dowodzony przez niego oddziały uczestniczyły na Śląsku w krwawych walkach z Niemcami, doskonale wypełniły swoje pierwotne zadanie, opóźnianie marszu wrogich wojsk w głąb kraju. Później grupa przemianowana od pseudonimu generała na Grupę Operacyjną „Jagmin”, kontynuowała walkę w obronie Krakowa, na Kielecczyźnie i nad Sanem. Szlak bojowy grupy zakończył się w okolicach Tomaszowa Lubelskiego, gdzie została otoczona i rozbita przez Niemców. Generał został jeńcem oflagu VII A Murnau, gdzie spędził pięć lat, po wyzwoleniu obozu przez wojska alianckie, zasilił szeregi Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. W 1946 r. powrócił do Polski, nie wrócił jednak do służby w armii, władze komunistyczne przeniosły go w stan spoczynku.

Odwagi, waleczności i charakteru nie brakowało mu również w czasie pokoju. Na wieść o przyznaniu przez władze komunistyczne w Polsce, przywódcy Sowietów, L. Breżniewowi orderu Virtuti Militari, wspólnie z dowódcami wojskowymi z czasów II RP zorganizował na Jasnej Górze uroczystość złożenia należących do nich orderów Virtuti Militari. Zmarł 5 października 1977 r. w Warszawie.

Jan Zieliński, Generał Jan Jagmin-Sadowski obrońca Śląska, Wydawca Muzeum Śląskie, Katowice 1988.

eMeR